Waarom er in België maximum brandstofprijzen zijn

De brandstofprijzen van benzine en diesel in België zijn niet mis. Gooit u een tank vol met 40 liter benzine, dan staat er op de bon al gauw een bedrag van boven de 60 euro. Maar hoe worden die prijzen nu precies vastgesteld? En belangrijker nog, blijft brandstof betaalbaar?

1. Maximum voor de brandstofprijzen

Het departement Energie van de Federale Overheidsdienst Economie zorgt ervoor dat de brandstofprijzen niet door het plafond schieten. In België wordt namelijk gewerkt met maximumprijzen van petroleumproducten.

De maximumprijzen worden berekend aan de hand van een aantal elementen. Deze zijn vastgelegd in de zogeheten programma-overeenkomst. De overeenkomst is gesloten tussen de Federale overheid en de Belgische Petroleum Federatie.

2. Elementen in de prijsbepaling van brandstofproducten

Het maximum van de brandstofprijzen wordt bepaald aan de hand van een aantal factoren. Deze factoren kunnen we gemakshalve indelen in vier stappen:

2.1 Kostprijs afhankelijk van internationale markt

Allereerst wordt de kostprijs van brandstof vastgesteld. Hiervoor wordt zorgvuldig gekeken naar de internationale markt. De kostprijs is onder andere afhankelijk van de verschillende internationale noteringen van producten. Daarnaast wordt gekeken naar de koers van de euro ten opzichte van de dollar.

2.2 Kosten van raffinaderij tot aan de klant

Vervolgens wordt een maximale distributiemarge bepaald. Dit betreft de kosten voor vervoer naar een distributiecentrum en vervolgens naar het tankstation. Daarnaast vallen marketingkosten ook onder de distributiemarge.

Het gaat hierbij om alle kosten die gemaakt worden om de brandstof van de raffinaderij naar de consument te brengen.

2.3 Diverse bijdragen op brandstofprijzen

Als derde wordt er bij het vaststellen van de maximumprijzen rekening gehouden met een aantal bedragen.

De APERTA-bijdrage is een bijdrage om de strategische olievoorraden in België te beheren. De BOFAS-bijdrage zorgt ervoor dat de kosten van de bodemsanering van tankstations bekostigd kunnen worden.

2.4 Accijnzen en btw voeren de prijzen op

De laatste bepalende factoren zijn de accijnzen en de btw. De accijnzen worden door de overheid vastgesteld. Per liter brandstof wordt een aantal cent aan accijnzen betaald voor de verbruik ervan.

De btw maakt de rekensom af.

3. Oliecrisis aanleiding voor maatregelen

Maar waarom zijn maximumprijzen als concept ingevoerd? Kunnen we de tankstations niet gewoon concurrentie laten voeren?

In een gesprek met Carbu.com legt Frank de Greve, werkzaam aan de FOD Economie, uit waarom er behoefte is aan maximumprijzen voor brandstof: “Om dit te begrijpen, moeten we teruggaan tot de oliecrisis van 1973”.

Voor de oliecrisis van 1973-1974 bestond er een ander systeem. Prijscontrole moest de brandstofprijzen in het gedrang houden. Prijswijzigingen waren alleen geoorloofd wanneer hiervoor toestemming was gevraagd aan de overheid. Dit kostte veel tijd.  

4. Brandstofprijzen gereguleerd door de programma-overeenkomst

Na de crisis kreeg België problemen met het leveren van de aardolievoorziening. De prijzen in de markt van aardolie veranderen razendsnel. De Belgische markt kon dit niet bijhouden vanwege het systeem van prijscontrole.

En dit is de reden waarom in 1974 de programma-overeenkomst werd getekend.

Deze overeenkomst zorgt er nog steeds voor dat er in België altijd genoeg voorraad van aardolieproducten aanwezig is. België speelt zo beter in op fluctuaties op de internationale markt. Hiermee zou België niet meer in de problemen komen door sterk afwijkende prijzen.

Deze overeenkomst zorgt er nog steeds voor dat er in België altijd genoeg voorraad aanwezig is.

4.1 Grote voordelen voor de consument

Voor de consument heeft dit systeem twee grote voordelen. Allereerst hebben consumenten altijd de zekerheid dat er genoeg brandstofvoorraad aanwezig is om de auto weer vol te tanken.

Daarnaast is de consument beschermt tegen grote fluctuaties op de internationale markt. Hierdoor blijven de prijzen vrij stabiel en zullen alleen bij grote bewegingen op de internationale markt mee veranderen. Bij lichte schommelingen zal de maximumprijs gelijk blijven.

Bijkomend nadeel is dat de actuele brandstofprijzen niet zomaar gepubliceerd worden op het internet. U kunt dus van tevoren niet kijken waar u het goedkoopst kunt tanken.

4.2 Concurrentie binnen de gestelde grenzen mogelijk

Een voordeel voor de tankstations is dat er ruimte is om te concurreren. Tankstations mogen de prijzen van brandstof aanpassen. Enige vereist is wel dat de brandstofprijzen onder het vastgestelde maximum blijven.

Bijzonder is het dan ook om te constateren dat binnen de sector veelal gepleit wordt voor vrije prijspolitiek. Dat zou betekenen dat de maximumprijzen verdwijnen, maar ook dat het oude systeem van prijscontrole niet terugkomt.